Przekładnie planetarne: walcowa, ślimakowa i stożkowa

Przekładnie planetarne mają zastosowanie w bardzo szerokiej gamie maszyn budowlanych. W zasadzie wszystkie maszyny poruszające się na gąsienicach napędzane są hydromotorem przekazującym napęd do przekładni planetarnej. Tego typu przekładnie są naszym zdaniem najlepszym sposobem zmiany prędkości napędu maszyn gąsienicowych, a ich olbrzymią zaletą jest to, że są praktycznie niezniszczalne.

Klasyfikacja przekładni planetarnych jest dość szeroka. Możemy je podzielić ze względu na liczbę stopni, umiejscowienie uzębienia czy wzajemne usytuowanie osi obrotu. W niniejszym tym artykule poświęcimy uwagę przekładniom skategoryzowanym według ostatniego kryterium.

Przekładnie walcowe

Przekładnie planetarne walcowe są najczęściej używanymi przekładniami zębatymi. Zwykle posiadają zęby proste lub skośne, rzadziej daszkowe lub łukowe. Koła zębate mogą być zazębione zewnętrznie lub wewnętrznie. Jak w każdej przekładni zębatej zastosowanie zębów skośnych wypływa na zwiększenie wytrzymałości przekładni i zapewnia jej cichą pracę. Sprawność przekładni walcowych przekracza 99%. Stosuje się je m.in. w skrzyniach biegów pojazdów mechanicznych, samolotów i statków, wszelkiego typu skrzyniach przekładniowe (zwykle w reduktorach, znajdujących się między silnikiem a urządzeniem napędzanym, np. wciągarką, windą górniczą itp.), a także w obrotnice dźwigów czy koparek.

Przekładnie stożkowe

W przekładni tej występują dwa koła, których zarysy głów zębów tworzą powierzchnię stożków toczących się po sobie. Istnieje wiele różnych konstrukcji przekładni stożkowych, w których zęby mogą być zbieżne lub o stałej wysokości. W zależności od kształtu linii zęba wyróżnia się przekładnie stożkowe: proste, śrubowe oraz łukowe. Przekładnie stożkowe stosuje się tam, gdzie konieczna jest nierównoległa zmiana kierunku przekazania mocy.

Przekładnie ślimakowe

W przekładni ślimakowej przeniesienie mocy odbywa się z dużym udziałem tarcia. Ogromną zaletą przekładni ślimakowej jest możliwość uzyskiwania bardzo dużych wartości przełożeń przy stosunkowo małych wymiarach przekładni składającej się ze ślimaka (koła napędzającego) i ślimacznicy (koła napędzanego). Przekładnia ślimakowa ma niską sprawność – waha się od 50% do 90%. Z tego powodu przekładnia ślimakowa nie nadaje się do przenoszenia dużej mocy.

Zalety

Przekładnie planetarne są bardzo popularne, ponieważ pozwalają dowolnie zmieniać prędkość oraz siłę obrotową. Stosuje się je szczególnie w tych maszynach, które działają na wysokich obrotach, a są niewielkie gabarytowo. Ich walorem  jest przenoszenia napędu wielopunktowo, dzięki czemu poszczególne zęby w kołach zębatych są narażone na mniejsze obciążenie. To z kolei wpływa na żywotność przekładni. Zastosowanie przekładni planetarnej jest od wielu lat najlepszą metodą przeniesienia napędu w maszynach gąsienicowych.