Zębatka zwolnicy – jakie ma zastosowanie i jak uniknąć awarii?

Zębatka zwolnicy: Co to jest i do czego służy?

Zębatka zwolnicy hydromotoru jest to zębate koło napędowe mające zastosowanie w planetarnych przeniesieniach napędu. W zależności od budowy zwolnicy występują: jeden, dwa lub trzy rzędy satelit (zębatek napędowych). Każdy rząd posiada od 2 do 5 kół zębatych. Rzędy satelit liczone są od dołu czyli od łożysk głównych. Zębatki pierwszego rzędu zawsze są największe, im wyżej tym zębatki są mniejsze. Ilość kół zębatych oraz ich średnica świadczy o jakości oraz przełożeniu całego planetarnego układu napędowego.

Planetarny układ napędowy składa się z satelit – kół zębatych, zębatek pośrednich, które przenoszą napęd między poszczególnymi rzędami satelit oraz zębatki lub wałka atakującego – tak zwana zębatka słoneczna. Nazwa słoneczna powstała z analogicznego porównania z układem słonecznym (słońce w środku, a planety – satelity krążą wokół niej).

 Planetarny układ napędowy od kilkudziesięciu lat jest najlepszym sposobem przeniesienia napędu w maszynach gąsienicowych. Im więcej rzędów satelit posiada przekładnia tym mocniejsze jest przełożenie napędu. Najczęściej psują się układy napędowe posiadające jeden rząd satelit, ponieważ siła oddziałująca pomiędzy kołami napędowymi podczas ruszania do przodu i do tyłu jest zbyt wielka, co powoduje szybkie zużycie zębatki lub wałka atakującego.

Jak uniknąć poważnej awarii?

W momencie kiedy Ty lub Twój operator usłyszysz strzelanie dochodzące z układu napędowego (w okolicach gąsienicy) natychmiast przerwij pracę ponieważ każdy ruch uszkodzonego układu napędowego powoduje większe zniszczenia. Najpierw dochodzi do uszkodzenia jednej z satelit, której kawałki dostają się do łożyska. Wtedy dochodzi do zatarcia łożyska i wysypania się wałków, które natomiast wpadają między resztę kół napędowych i wszystko zaczyna się „mielić”.

Wyobraź sobie, że każdy ruch wajchą w tej sytuacji to koszt około 500 zł. Ponieważ przy każdym ruchu zaczyna się psuć następny element przekładni. Dlatego warto przerwać natychmiast pracę i zdiagnozować uszkodzenie w serwisie zwolnic.

Jak dobrać koła zębate?

Koła zębate do maszyn powyżej 5 ton można dobrać po numerach katalogowych. Jeśli chodzi o mniejsze maszyny większość producentów nie przewiduje naprawy hydromotoru tylko wymianę na nowy. Oryginalny hydromotor w serwisie do maszyny 3-5 ton to koszt między 7 a 15 tys zł.

Wyjątkami są takie firmy jak: CAT, VOLVO, HITACHI, KOMATSU. Udostępniają one sporą część katalogów także do mniejszych koparek.

W innym przypadku ( DOOSAN, YANMAR, CASE, ZEPPELIN, BOBCAT, JCB, KUBOTA, TEREX) należy wysłać urządzenie do serwisu hydromotorów lub podać sprzedawcy ilości zębów poszczególnych elementów, średnicę wewnętrzną, zewnętrzną oraz wysokość oraz przesłać zdjęcia uszkodzonych elementów. W ten sposób powinno udać się namierzyć uszkodzone elementy 

Uszkodzony wieniec zewnętrzny, obudowa zwolnicy 

Jeżeli uszkodzona została obudowa zewnętrzna zwolnicy (pierścień zębaty) należy skonsultować się z serwisem zwolnic i ustalić czy da się ją zregenerować czy lepiej zakupić nowe urządzenie.

Nie polecamy zakupu zamienników, lepiej jest zregenerować oryginalny hydromotor lub zakupić nowy także oryginalny jednak często może się okazać, że ten oryginalny będzie wart ponad połowę wartości maszyny. Zamienniki zwolnic mają strasznie słabe silniki hydrauliczne. Nie dość, że od momentu zakupu będzie on miał około 30% wolniejszą lub szybszą jazdę niż oryginalny, to przy pierwszym lepszym upale połączonym z większą eksploatacją maszyn i silnik się przegrzeje co spowoduje drastyczny spadek prędkości jazdy danej strony. O problemie z wyjazdem po najazdach nie wspomnę. 

Przykłady zdjęć uszkodzonych elementów planetarnego układu napędowego: